Kişilik bozuklukları, farklı tiplerde ve semptomlarda ortaya çıkabilen psikiyatrik rahatsızlıklardır. Bu makalede, “kaç çeşit kişilik bozukluğu vardır?” sorusuna açıklık getiriyoruz.
Kaç çeşit kişilik bozukluğu vardır? Kişilik bozuklukları, bireylerin düşünce, duygu ve davranışlarında sürekli ve istikrarlı bir sapma olarak tanımlanır. Bu bozukluklar, DSM-5’e göre on farklı kategoride sınıflandırılmıştır. Paranoid kişilik bozukluğu, sürekli şüpheci ve kuşkucu bir tutum sergilerken, antisosyal kişilik bozukluğu ise başkalarının haklarını ihlal etme eğilimindedir. Narsistik kişilik bozukluğu, aşırı bir kendini beğenmişlik ve başkalarını küçümseme ile karakterizedir. Borderline kişilik bozukluğu, duygusal dengesizlik ve kendine zarar verme davranışlarına sahiptir. Histrionik kişilik bozukluğu, dikkat çekici ve dramatik davranışlar sergilerken, obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu ise mükemmeliyetçi ve düzen takıntılıdır. Şizoid kişilik bozukluğu, sosyal ilişkilerden kaçınma eğilimindedir. Şizotipal kişilik bozukluğu, tuhaf ve garip düşüncelerle karakterizedir. Depresif kişilik bozukluğu, sürekli bir umutsuzluk ve değersizlik hissi yaşar. Son olarak, bağımlı kişilik bozukluğu, başkalarına aşırı bağımlıdır.
Kaç çeşit kişilik bozukluğu vardır? |
Borderline Kişilik Bozukluğu, Narsistik Kişilik Bozukluğu, Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu gibi birkaç farklı türü bulunmaktadır. |
Bir diğer kişilik bozukluğu türü ise Antisosyal Kişilik Bozukluğu olarak bilinir. |
Paranoid Kişilik Bozukluğu, Şizoid Kişilik Bozukluğu ve Histrionik Kişilik Bozukluğu da yaygın olan türlerdendir. |
Bir kişinin birden fazla kişilik bozukluğuna sahip olması da mümkündür. |
- Bunlar arasında Bipolar Kişilik Bozukluğu ve Depresif Kişilik Bozukluğu da yer almaktadır.
- Antisosyal Kişilik Bozukluğu, toplum kurallarını ihlal etme eğilimindedir.
- Histrionik Kişilik Bozukluğu olan kişiler, dikkat çekmeyi sever ve dramatik davranışlar sergiler.
- Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu olan kişiler, düzen ve kontrol takıntısı yaşarlar.
- Şizoid Kişilik Bozukluğu, sosyal ilişkilerden kaçınma ve duygusal soğukluk ile karakterizedir.
İçindekiler
- Kaç çeşit kişilik bozukluğu vardır?
- Paranoid kişilik bozukluğu nedir?
- Şizoid kişilik bozukluğu nasıl belirlenir?
- Borderline kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
- Narsistik kişilik bozukluğu nasıl tedavi edilir?
- Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu nasıl tanımlanır?
- Antisosyal kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
Kaç çeşit kişilik bozukluğu vardır?
Kişilik bozukluğu, farklı tipleri olan bir psikiyatrik rahatsızlıktır. DSM-5’e göre, toplamda 10 farklı kişilik bozukluğu türü bulunmaktadır. Bunlar şunlardır: paranoid kişilik bozukluğu, şizoid kişilik bozukluğu, şizotipal kişilik bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu, borderline kişilik bozukluğu, histrionik kişilik bozukluğu, narsistik kişilik bozukluğu, kaçamak (kaçınmacı) kişilik bozukluğu, bağımlı kişilik bozukluğu ve obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu.
Borderline Kişilik Bozukluğu | Narsistik Kişilik Bozukluğu | Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu |
Borderline Kişilik Bozukluğu, duygusal dengesizlikler, kendine zarar verme eğilimi ve ilişki sorunlarıyla karakterizedir. | Narsistik Kişilik Bozukluğu, aşırı özgüven, empati eksikliği ve başkalarını manipüle etme eğilimiyle karakterizedir. | Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu, düzenlilik, mükemmeliyetçilik ve kontrol takıntısıyla karakterizedir. |
Sınırda kişilik yapısı, kimlik bütünlüğü ve sürekli değişen duygusal durumlarla ilişkilidir. | Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler genellikle başkalarının onayına ve hayranlığına ihtiyaç duyarlar. | Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu olan kişiler, detaylara aşırı odaklanır ve kontrolsüz bir şekilde düşünce ve davranışlarını tekrarlarlar. |
Paranoid kişilik bozukluğu nedir?
Paranoid kişilik bozukluğu, sürekli olarak başkalarının kötü niyetli veya düşmanca davrandığını düşünme eğilimi olan bir kişilik bozukluğudur. Bu kişiler genellikle sürekli şüpheci, kuşkulu ve savunmacı bir tutum sergilerler. Ayrıca, başkalarının söylediklerini veya yaptıklarını yanlış yorumlama eğilimindedirler ve güvensizlik duygusuyla yaşarlar.
- Paranoid kişilik bozukluğu, kişinin sürekli olarak başkalarının kötü niyetli olduğuna inanması ve sürekli bir güvensizlik hissi yaşamasıyla karakterizedir.
- Paranoid kişilik bozukluğu olan bireyler, başkalarının niyetlerini sürekli olarak şüpheyle karşılar ve onlara karşı aşırı savunmacı olabilirler.
- Paranoid kişilik bozukluğu, sosyal ilişkileri olumsuz etkileyebilir ve işbirliği yapmakta zorlanmalarına neden olabilir. Ayrıca, sürekli olarak başkaları tarafından takip edildiklerini veya hedef alındıklarını düşünebilirler.
Şizoid kişilik bozukluğu nasıl belirlenir?
Şizoid kişilik bozukluğu, sosyal ilişkilerden uzak durma, duygusal soğukluk ve duygusal ifade eksikliği gibi belirtilerle karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur. Bu kişiler genellikle yalnızlık tercih eder, duygusal bağlantı kurmaktan kaçınırlar ve sosyal etkileşimlerden pek zevk almazlar. Şizoid kişilik bozukluğu teşhisi, bir psikiyatrist veya psikolog tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme sonucunda konulabilir.
- Sosyal izolasyon ve duygusal soğukluk belirtileri göstermek
- Empati eksikliği ve duygusal tepkisizlik sergilemek
- İlgi ve zevk almadığı aktivitelere ilgi duymamak
- Yoğun içe dönüklük ve yalnızlık tercihi yapmak
- İnsanlarla ilişkilerde sorunlar yaşamak ve sosyal becerilerde eksiklikler göstermek
Borderline kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
Borderline kişilik bozukluğu, duygusal dengesizlik, kendine zarar verme eğilimi, yoğun ilişki problemleri ve kimlik bütünlüğü eksikliği gibi belirtilerle karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur. Bu kişiler genellikle ani ve yoğun duygusal dalgalanmalar yaşarlar, kendilerini boşlukta hissederler ve düşük benlik saygısıyla mücadele ederler. Borderline kişilik bozukluğu teşhisi, bir uzman tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme sonucunda konulabilir.
İlişkilerde Kararsızlık | Kimlik Belirsizliği | Duygusal Dalgalanmalar |
Yoğun ve kararsız ilişkiler yaşama eğilimi. | Kişinin kendini sürekli olarak tanımlayamaması ve kimlik belirsizliği hissi. | Yoğun ve ani duygusal dalgalanmalar, hızlı öfke patlamaları veya yoğun üzüntü. |
Terk edilme korkusu ve bununla ilişkili yoğun kaygı. | Değişken ilgi ve hedefler, sürekli olarak kendini yeniden keşfetme ihtiyacı. | Boşluk hissi, içsel boşluk ve huzursuzluk duyguları. |
İnsanları aşırı idealize etme ve hayal kırıklığı yaşama eğilimi. | Kimseye bağlanamama veya aşırı bağlanma eğilimi. | Özdeğer eksikliği, düşük benlik saygısı ve kendine zarar verme düşünceleri. |
Narsistik kişilik bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Narsistik kişilik bozukluğu, aşırı bir özgüven, başkalarını küçümseme, takdir ve hayranlık arayışı gibi belirtilerle karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur. Narsistik kişilik bozukluğu tedavisi genellikle psikoterapi ile yapılır. Terapi sürecinde, bireyin narsistik özelliklerinin altında yatan nedenlerin keşfedilmesi, duygusal zorluklarla başa çıkma becerilerinin geliştirilmesi ve sağlıklı ilişki kurma becerilerinin öğrenilmesi hedeflenir.
Narsistik kişilik bozukluğu genellikle psikoterapi ile tedavi edilir, özgüvenin artırılması ve empati yeteneğinin geliştirilmesi hedeflenir.
Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu nasıl tanımlanır?
Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu, mükemmeliyetçilik, düzenlilik ve kontrol arayışı gibi belirtilerle karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur. Bu kişiler genellikle detaylara aşırı odaklanır, kurallara sıkı sıkıya bağlı kalır ve işlerin tam olarak istedikleri gibi olmasını isterler. Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu teşhisi, bir uzman tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme sonucunda konulabilir.
Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu, takıntılı düşünceler ve tekrarlayan davranışlarla karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur.
Antisosyal kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
Antisosyal kişilik bozukluğu, başkalarının haklarını ihlal etme, yasaları çiğneme ve empati eksikliği gibi belirtilerle karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur. Bu kişiler genellikle toplumsal normlara uymazlar, sorumluluk almaktan kaçınırlar ve başkalarının duygularını önemsemezler. Antisosyal kişilik bozukluğu teşhisi, bir uzman tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme sonucunda konulabilir.
Antisosyal kişilik bozukluğu nedir?
Antisosyal kişilik bozukluğu, kişinin toplum normlarına uymama, başkalarının haklarına saygı göstermeme ve sorumluluk almama eğiliminde olduğu bir kişilik bozukluğudur.
Antisosyal kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir?
Antisosyal kişilik bozukluğunun belirtileri arasında sürekli yasa dışı davranışlar sergileme, yalan söyleme, başkalarını manipüle etme, düşmanlık, saldırganlık ve duygusal soğukluk yer alabilir.
Antisosyal kişilik bozukluğunun nedenleri nelerdir?
Antisosyal kişilik bozukluğunun nedenleri arasında genetik faktörler, çocukluk döneminde yaşanan travmalar, aile içi sorunlar ve çevresel etmenler yer alabilir.